Metoda McKenzie (Mechaniczne diagnozowanie i terapia) wzięła swój początek od wybitnego Nowozelandzkiego fizjoterapeuty, który poprzez wprowadzane banalnych na pierwszy rzut oka ruchów i pozycji, zauważył ich niesamowity potencjał leczniczy. Robin McKenzie całkiem przypadkiem odkrył rewolucyjny sposób leczenia pacjentów z dyskopatią, kiedy to podczas jednej z wizyt pacjent położył się na zgiętej leżance na brzuchu w zupełnie nie oczywistej pozycji i jak na tamte czasu niedozwolonej. Ku zdziwieniu Robina pacjent poprawił się niemal natychmiast jedynie poprzez ułożenie ciała. McKenzie zaczął badać ten fenomen, jak samo ułożenie pacjenta może wpływać na eliminacje dolegliwości.
Metoda ta od lat 50 tych ubiegłego wieku uznawana była za jedną z najskuteczniejszych, a zarazem najefektywniejszych w swej prostocie. Dziś można śmiało powiedzieć, iż większość społeczeństwa, którzy przeżyli różnego rodzaju epizody ze strony kręgosłupa słyszało o tej metodzie. Wszyscy jednogłośnie powiedzą, że polega ona tylko na przeprostach kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.
Nie można jednak generalizować, ponieważ już sama nazwa wskazuje, że jest metodą diagnostyczną, opierająca się na wywiadzie oraz reakcji na odpowiedni ruch.
Faktycznie większość pacjentów reaguje na przeprosty kręgosłupa, gdyż 80% ruchów jakie wykonujemy w ciągu dnia, to ruchy zgięciowe. W ten sposób jądro miażdżyste penetruje pierścienie włókniste, dając efekt ucisku na korzeń nerwowy i co za tym idzie dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowego promieniujące do kończyny dolnej. Według koncepcji McKenziego, dobry fizjoterapeuta poprzez precyzyjną diagnostykę może dobrać odpowiedni protokół postepowania terapeutycznego.
Chcąc bliżej przyjrzeć się metodzie McKenziego należy dobrze poznać anatomię krążka międzykręgowego oraz mechanizm powstawania dyskopatii.
W wyniku powtarzanych ruchów w jednym kierunku dochodzi do powolnego uszkadzania pierścieni włóknistych w krążku miedzykręgowym, a tym samym do stopniowego narastania dolegliwości bólowych. W zależności od poziomu na jakim doszło do uszkodzenia, oraz jego obszaru objawy mogą promieniować:
– w kierunku brzusznym (bóle opasające),
– do pachwiny,
– biodra
– pośladka, uda, kolana, podudzia, stopy, a nawet palców stóp.
Im większe uszkodzenia krążka międzykręgowego na danym poziomie tym dolegliwości bólowe są odczuwalne dalej od kręgosłupa i nierzadko są mylone z innymi dolegliwościami, gdyż zwykle ból w kręgosłupie już nie jest odczuwalny.
Dlatego dla fizjoterapeuty bardzo ważna jest znajomość anatomii układu nerwowego, by móc zidentyfikować z jakiego poziomu pochodzi uszkodzenie.
Zjawisko centralizacji i peryferalizacji bólu zostało szczegółowo opisane przez McKenziego, i pozwala określić czy terapia idzie w dobrym kierunku.
Przy dobrym doborze ćwiczeń i pozycji ułożeniowych obserwuje się cofanie dolegliwości bólowych z obwodu (kończyny dolnej) do centrum (w stronę kręgosłupa). Czasem pacjent zgłasza, że ból jest intensywniejszy w odcinku lędźwiowym, ale nie ma go już na poziomie kończyny dolnej i dla nas terapeutów jest to mimo wszystko dobry znak, gdyż uszkodzenie w obrębie krążka zmniejsza się, a ból się centralizuje. Oznacza to, że terapia idzie w dobrym kierunku. Analogicznie gdy podczas ćwiczeń sytuacja jest odwrotna, czyli ból w obrębie kręgosłupie znika ale transmituje do uda, kolana, czy stopy, to dobór terapii jest nie właściwy.
Jak wspomniano na początku wpisu przeprosty to jedna z form terapii McKenziego, i jest faktycznie najpopularniejszą metodą pracy z pacjentem, u którego występuje dyskopatia tylna. Poprzez ruchy wyprostne kręgosłupa dochodzi do stopniowego przesunięcia się jądra miażdżystego na właściwe miejsce oraz umożliwienia zabliźniania się przerwanych połączeń w pierścieniach włóknistych.
Nie można zapominać, że występują również przepukliny tylno boczne, gdzie należy zastosować przeprosty z komponentą boczną.
W przepuklinach przednich zaś kierunkiem leczniczym będzie ruch zgięciowy kręgosłupa, który ma zastosowanie również w przypadku stenozy kręgosłupa (czyli zwężenia światła otworu międzykręgowego).
Niestety często zdarza się, że mamy kombinacje różnych uszkodzeń kręgosłupa na różnych poziomach, dlatego tak ważna jest konsultacja z fizjoterapeutą, który dokona szczegółowego wywiadu oraz badania dobierając odpowiedni zestaw ćwiczeń.