Skolioza jest to trójpłaszczyznowe skrzywienie kręgosłupa powyżej 10 stopni mierzone za pomocą kątu Cobba. W płaszczyźnie czołowej występuje skrzywienie boczne, natomiast w płaszczyźnie poprzecznej zachodzi rotacja kręgów względem siebie. Dochodzi tym samym do wytworzenia pleców płaskich w płaszczyźnie strzałkowej.
Odnalezienie przyczyny skoliozy nie należy do najłatwiejszych, dlatego jak zawsze w naszej pracy kluczową sprawą jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu. Pytania należy rozpocząć uwzględniając okres embrionalny naszego małego pacjenta. Jak się okazuje już w łonie matki możemy poszukiwać podłoża tychże zaburzeń.
Szacuje się że ok 85% skolioz to skoliozy idiopatyczne, w tym 3% ma podłoże genetyczne. Innowacyjne podejście do ludzkiego organizmu i szkolenia na rynku, prowadzą do poszerzenia wiedzy na temat przyczyn powstawania tej patologii. Jeszcze do niedawna nikt nie wiązał skoliozy z problemami u płodu. Komplikacje okołoporodowe również nie były brane pod uwagę. Nie dostrzegano powiązań skoliozy z asymetrią główki dziecka po porodzie, problemami napięciowymi, refluksem czy zaparciami. Ciekawostką jest również to, iż u dzieci z wrodzoną ślepotą skolioza nie występuje. Na uwagę zasługuje również fakt, że skolioza dotyka częściej dziewczynki niż chłopców.
Tego typu skolioza najczęściej powstaje w skutek ustawienia przeciwbólowego związanego z jakąś dysfunkcją np. w przypadku różnicy długości kończyn, urazu, problemów trzewnych. Gdy usunie się przyczynę, taka skolioza ustępuje samoistnie i nie wymaga dalszego postępowania.
Poleca się pacjentowi wykonanie skłonu bocznego. Jeśli podczas wykonania tego ruchu skolioza zanika, wówczas mamy do czynienia ze skoliozą funkcjonalną. Jeśli nie zaobserwujemy wyrównania skrzywienia, najprawdopodobniej będzie to skolioza strukturalna. Elementem różnicującym będzie także występowanie rotacji kręgów w odcinku piersiowym kręgosłupa w przypadku skoliozy idiopatycznej.
Skolioza najczęściej objawia się asymetrią ustawienia barków, odstawaniem łopatek, deformacją klatki piersiowej, wałem lędźwiowym i asymetrycznym ustawieniem talerzy biodrowych. Podczas skłonu w przód zauważalny jest również garb żebrowy.
Na podstawie zdjęcia rentgenowskiego dokonuje się pomiaru wartości kątu Cobba. Jest to metoda diagnostyczna polegająca na obliczeniu stopnia skrzywienia kręgosłupa, pomiędzy górnym kręgiem szczytowym a dolnym kręgiem szczytowym łuku. Pomiar ten jest istotny nie tylko ze względów diagnostycznych, ale także pomaga w ocenie efektów terapii i progresji choroby.
Dla klasyfikacji skolioz pod względem wielkości skrzywienia stosuje się najczęściej cztero-stopniowy podział według Grucy:
Skoliozy poniżej 10° określa się mianem postawy skoliotycznej i w przypadku dzieci wymagają dalszej obserwacji oraz zwiększonej aktywności fizycznej. Taki stopień skrzywienia na początku okresu dojrzewania i w czasie skoków wzrostowych niesie duże ryzyko progresji skoliozy. Dlatego tak ważna jest obserwacja dzieci u których zbadano pierwsze symptomy.
W przypadku skolioz progresujących powyżej 40-50° często brana jest już pod uwagę interwencja chirurgiczna.
W zależności od ilości łuków wyróżnia się skoliozy:
– jednołukowe,
– dwułukowe,
– wielołukowe.
Szczegółowe badanie podmiotowe i przedmiotowe to istotny element dalszego postępowania terapeutycznego, który warunkuje dobór właściwego leczenia. Niezwykle ważne jest, by podeprzeć się zdjęciem rentgenowskim kręgosłupa wraz z kończynami dolnymi oraz dodatkowo ultrasonograficznym badaniem jamy brzusznej w poszukiwaniu problemów wisceralnych.